Paspoort en identiteitskaart bij uitreizen/terugkeer

Paspoort en identiteitskaart bij minderjarigheid

Kinderen van alle leeftijden hebben een eigen paspoort of identiteitskaart nodig om naar het buitenland te reizen. Een kind bijschrijven in het paspoort van de ouders gebeurt niet meer. Minderjarige kinderen vragen zelf een paspoort aan, maar hebben daarvoor wel toestemming nodig van beide ouders (met gezag) of hun voogd. De ouders gaan met het kind mee naar het gemeentehuis of vullen een formulier in om schriftelijk toestemming te geven. Een van beide ouders kan toestemming weigeren, bijvoorbeeld als moeder vreest dat vader het kind in het buitenland zal achtergelaten. In dat geval kan het kind niet naar het buitenland reizen.

Terugkeer volwassenen

Een paspoort opent vanuit landen buiten de EU de weg terug naar Nederland. Bij een achterlating heeft de familie vaak het paspoort en andere reispapieren afgepakt. Hoe kom je dan aan een geldig reisdocument? Wie in het buitenland vastzit (eventueel bij familie) moet snel contact opnemen met de Nederlandse ambassade of een consulaat en duidelijk maken wat er is gebeurd. Als het slachtoffer de Nederlandse nationaliteit heeft en 18 jaar of ouder is, kan de ambassade een Nederlands reisdocument verzorgen.

Het kan voorkomen dat iemand een andere nationaliteit heeft, maar wel een nog geldige verblijfsvergunning. Die persoon moet dan een visum voor Nederland aanvragen. Direct na aankomst in Nederland kan die dan de aanvraag voor een zelfstandige verblijfsvergunning starten. Is de de verblijfsvergunning niet meer geldig? Dan is er nog de mogelijkheid om een aanvraag voor een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv) in te dienen met als verblijfsdoel  ‘humanitair niet tijdelijk’.

Elke casus is anders, maar deze zaken zijn altijd ingewikkeld. Als professional doe je er daarom goed aan om juridisch advies te vragen.

Terugkeer minderjarigen

Voor minderjarigen met de Nederlandse nationaliteit is het aanvragen van een nieuw reisdocument nog ingewikkelder. Een of beide gezaghebbende ouders moeten toestemming geven. Dat doen ze uiteraard niet als ze hebben besloten het kind achter te laten.

De wet biedt jongeren van 16 en 17 jaar de mogelijkheid om toestemming van de ouders te vervangen door een verklaring van een Nederlandse rechter. Ze kunnen een verzoek hiervoor zelf indienen. Als het kind onder toezicht staat, kan de gezinsvoogd namens de jongere aan de rechter om vervangende toestemming vragen. Een voorgenomen wijziging van de Paspoortwet wil de leeftijdsgrens verlagen van 16 naar 12 jaar. Juist ook met het oog op minderjarige slachtoffers van achterlating.

Is sprake van (voorlopige) voogdij, dan heeft een voogd het gezag gekregen over het kind en kan die voor de minderjarige een paspoort aanvragen.

Minderjarigen die terug willen naar Nederland maar die een andere nationaliteit hebben, moeten in het land van herkomst bij de rechter om toestemming vragen.

Identiteitskaart vanaf 12 jaar

Jongeren vanaf 12 jaar hebben voor het aanvragen van een identiteitskaart geen toestemming van ouders of voogd nodig. Ze kunnen met deze kaart zelfstandig reizen binnen de EU en naar een aantal andere landen waaronder Turkije. Stel dat een twaalfjarig kind gedwongen in een van deze landen verblijft en het eigen paspoort is afgenomen, dan kan die een identiteitskaart bij de ambassade aanvragen en terugreizen naar Nederland. Dit geldt uiteraard alleen voor jongeren met de Nederlandse nationaliteit.