Na de terugkeer: Funda Bozdere over haar werk in de crisisopvang

Als Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating houden we ons onder meer bezig met de terugkeer naar Nederland van kinderen, jongeren en vrouwen die gedwongen zijn tot een huwelijk of zijn achtergelaten in het buitenland. Wanneer een cliënt na vaak een lang traject is teruggekeerd in Nederland en veilig in de crisisopvang is, dragen we de hulpverlening in principe over. Echter, voor de cliënt is het dan natuurlijk nog lang niet klaar. Voor de verdere opvang en begeleiding in Nederland werken we onder meer samen met Perspektief in Den Haag. Funda Bozdere werkt bij de crisisopvang van Perspektief en vertelt meer over het traject ná de terugkeer.

Bij de crisisopvang van Perspektief in Den Haag worden cliënten opgevangen die relatief onverwacht naar Nederland komen, of wanneer er geen plaats is bij opvang in de regio. Contactpersoon ter plekke is Funda Bozdere. Gemiddeld begeleiden zij en haar collega’s zo’n vier tot zes cliënten per jaar die bij hen terecht komen via het LKHA.

“In de crisisopvang is een zogenoemde noodkamer ingericht” vertelt Funda. “Hier is altijd ruimte om een gerepatrieerd slachtoffer van achterlating op te vangen. Omdat de repatriëring van cliënten vaak een grote operatie is, horen we het meestal ruim op tijd als er ruimte nodig is. Ik zorg dat er een kamer vrij is zodra de cliënt arriveert. Uiteraard onderhoud ik daarvoor nauw contact met de collega’s van het LKHA.”

Voor het eerst echt veilig

Gerepatrieerde slachtoffers hebben vaak een iets andere status dan de meeste cliënten in de crisisopvang. Funda: “Waar het bij veel van onze cliënten gaat om het veiligstellen en eventueel bemiddelen met de omgeving, dreigt er bij cliënten die via het LKHA bij ons worden geplaatst vaak geen acuut gevaar. De meeste slachtoffers van achterlating komen uit een langdurig stressvolle situatie en ze hebben vrijwel altijd een zware reis achter de rug. Bij ons zijn ze voor het eerst écht veilig. Je merkt dus dat cliënten in het begin gewoon heel veel rusten; dat hebben ze voor die tijd soms weken niet kunnen doen.”

Praktische zaken en positiviteit

Gemiddeld blijven slachtoffers van achterlating zes weken in de crisisopvang. In die periode helpt Funda hen vooral met het regelen van de belangrijkste praktische zaken. “Ik regel bijvoorbeeld de inschrijving bij de gemeente en help bij  het openen van een bankrekening en het aanvragen van een uitkering. Juist door die concrete zaken leveren we een belangrijke bijdrage aan het toekomstperspectief van de cliënt. Het idee dat ze weer vooruit kunnen. Dat is heel belangrijk. Ook in de gesprekjes die we hebben met de cliënten proberen we op een positieve manier te focussen op de toekomst. Ondanks dat we in de crisisopvang vaak nog geen GGZ-hulp kunnen bieden, merken we dat dat cliënten helpt.”

Reguliere opvang

Na de crisisopvang stromen de meeste cliënten door naar reguliere opvang. Funda: “Daar leren ze dan verder op eigen benen en wordt er bijvoorbeeld ook een opleiding en een plek om te wonen geregeld. Daarnaast kunnen ze hier echt starten met traumaverwerking. In veel gevallen kan iemand na zes tot negen maanden doorstromen naar een eigen plek – mits die persoon stabiel is uiteraard. En natuurlijk blijven we hen ook dan nog een tijdje op afstand begeleiden.”

Veruit het grootste deel van de cliënten is gemotiveerd om een leven in Nederland op te bouwen. Toch gaat het ook wel eens mis, vertelt Funda. “We zien dat vooral bij jongens die terugkomen na verblijf op een kostschool in Afrika. Zij hebben daar vaak langere tijd onder onderdrukkende regels moeten leven en hun puberteit helemaal of gedeeltelijk gemist. Als ze dan terugkomen in Nederland hebben sommigen moeite met de vrijheden die ze opeens hebben, en grijpen naar drank of drugs. Of ze hebben moeite met de regels die gelden in de opvang. Dat zijn moeilijke gevallen en we proberen hen natuurlijk alsnog zo goed mogelijk te helpen. Gelukkig zijn dat de uitzonderingen op de regel.”

Dankbaar werk

Meestal zijn de casussen vanuit het LKHA juist eenvoudiger dan gemiddeld, vertelt Funda. “Cliënten worden alleen door het LKHA gerepatrieerd als de verblijfsvergunning op orde is. Daar hoeven we ons op de crisisopvang dus niet meer mee bezig te houden. Het aanvragen van een uitkering en een bankrekening is relatief snel geregeld en je helpt mensen er echt mee verder. Dat is minder uitdagend, maar wel heel dankbaar werk.”

Gedurende de tijd dat de cliënt bij Perspektief onder behandeling is, blijft het LKHA betrokken. Funda: “In het begin is dat vaak nog omdat zij meewerken aan onderzoek of bemiddeling. En als de casus voor LKHA gesloten is, moeten ze vanwege de monitoringsplicht altijd nog en aantal keer contact opnemen om te horen hoe het gaat. Maar omdat het contact zo intensief is, en de lijntjes kort, gaat die betrokkenheid vaak nog wel verder. Het LKHA is vaak zo lang met een cliënt bezig geweest dat ze graag willen weten hoe het die persoon af gaat. Dat werkt heel prettig!”