Het LKHA in tijden van corona: “Een cliënt kon niet terugkomen omdat hij positief was getest”

De medewerkers van het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) werken veel ‘over de grens’. Cliënten van het LKHA bevinden zich vaak in het buitenland en het werk bestaat voor een groot deel uit het contact leggen met slachtoffers, overheden en instanties in deze landen. Maar wat betekent het voor het werk van het LKHA nu de grenzen door de coronamaatregelen soms voor langere tijd gesloten zijn? Hierover vertelt medewerker Annemarie van Rhee in haar blog.

Halverwege 2019 kregen wij een melding van een moeder die samen met haar zoon was achtergelaten in India*. De situatie was erg ingewikkeld en het duurde lang voordat alle benodigde documenten voor de terugkeer waren geregeld. Eind maart 2020 zouden moeder en zoon eindelijk terugvliegen naar Nederland. Wat keken zij naar dat moment uit!

Enkele dagen voor vertrek gooide corona echter roet in het eten. Door de maatregelen werden veel vluchten geannuleerd, ook die van deze moeder en zoon. Uiteraard boekten we nieuwe vluchten. Maar helaas, tegen beter weten in. Maanden extra verkeerden zij uiteindelijk in hun benarde situatie; zonder toegang tot onderwijs en gezondheidszorg en met slechts zeer beperkte middelen om van te leven. Gelukkig loopt dit verhaal goed af: uiteindelijk is het in juli alsnog gelukt om een ticket te boeken en zijn moeder en zoon veilig naar Nederland teruggekeerd.

Ook in een normale situatie niet eenvoudig

Bovenstaande is een treffend voorbeeld van hoe het coronavirus ons werk beïnvloedt. Ons werk draait grotendeels om het ondersteunen van cliënten in hun wens om terug te keren naar Nederland na een achterlating of gedwongen huwelijk in het buitenland. Ook in een normale situatie is dit niet eenvoudig en zijn er allerlei belemmerende factoren. Denk aan de gezaghebbende ouder die toestemming moet geven voor de afgifte van paspoorten, de autoriteiten van het land waar het slachtoffer zich bevindt die een terugkeer verhinderen en de beperkte mogelijkheden die een slachtoffer heeft om überhaupt contact met het LKHA te kunnen leggen.

Al met al is elke nieuwe casus een zoektocht naar wat er wel mogelijk is en hoe er toch een opening kan worden gevonden. Dat er dan nog een externe factor is die deze openingen weer dichtgooit, is frustrerend. Corona heeft niet alleen de situatie van onze cliënten, maar ook de uitvoering van ons werk er absoluut niet makkelijker op gemaakt.

Gesloten grenzen = minder achterlatingen?

Je zou kunnen denken dat gesloten grenzen betekent dat er minder mensen worden achtergelaten. Helaas zien wij dit (nog) niet; met name in de periode na de zomervakantie hebben wij weer veel nieuwe meldingen ontvangen. En door de huidige tweede golf wordt vooral de terugkeer weer bemoeilijkt. Zo zou onlangs een cliënt terugvliegen naar Nederland, maar kon dit niet doorgaan vanwege een positieve coronatest. Ook dat maken wij mee.

Naast dat het frustreert dat wij cliënten niet op de reguliere wijze kunnen helpen, brengt het coronavirus ook andere ontwikkelingen met zich mee, zoals thuiswerken. Waar we voorheen altijd op werkdagen van 9 tot 5 op kantoor zaten, hebben we met elkaar geconstateerd dat wij ons werk ook heel goed vanuit huis kunnen doen. Immers, telefoon en e-mail beantwoorden hoeft niet op kantoor. En onze cliënten kunnen wij toch niet face-to-face ontmoeten, want zij zitten in het buitenland. Zo blijkt het virus ook weer inzichten te geven over hoe je vorm geeft aan je werk.

Een nieuw normaal

Wat ik wel mis? Mijn collega’s van het LKHA! Natuurlijk ‘zoomen’ en ‘teamsen’ we ons een ongeluk, maar echt contact en dat praatje pot bij de koffie automaat blijft een gemis. Ook wat dat betreft hoop ik dat we gauw weer terug kunnen naar het oude normaal. Of eigenlijk naar een nieuw normaal waarin we niet allemaal meer tegelijkertijd op kantoor zitten (gelijk een oplossing voor het file- én milieuprobleem), maar waarin we elkaar wel regelmatig live kunnen zien. En waarin we vooral onze cliënten weer zo goed mogelijk kunnen helpen, zodat zij niet onnodig langer vast hoeven te zitten in het land waar zij zijn achtergelaten.

*De situatie in deze omschrijving is op bepaalde onderdelen aangepast om niet herleidbaar te zijn.