Onderzoek wetgeving huwelijksdwang en achterlating in Marokko en Turkije

De Universiteit Maastricht deed in opdracht van het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) onderzoek naar wetgeving die van belang is voor situaties van achterlating en huwelijksdwang in de landen Marokko en Turkije. Dit resulteerde in twee onderzoeksrapporten getiteld ‘Met recht teruggekeerd’.

Nog steeds zijn er vrouwen en kinderen in Nederland die door hun echtgenoot of ouders worden meegenomen naar het buitenland. Hun paspoort en verblijfspapieren moeten ze afgeven, zodat zij niet zelfstandig kunnen terugkeren naar Nederland. Relatieproblemen, verwestering of heropvoeding in de ogen van de man of ouders zijn meestal de achterliggende redenen. Ook komt het voor dat jongeren in het land van herkomst gedwongen moeten trouwen. Deze praktijken zijn strafbaar.

Wetgeving huwelijksdwang en achterlating in Marokko en Turkije

Bij de voorbereiding van het terughalen van deze vrouwen, kinderen en jongeren naar Nederland is het van belang om kennis te hebben van de geldende wetgeving huwelijksdwang en achterlating in Marokko en Turkije. Deze bieden namelijk inzicht in de (on)mogelijkheden om de terugkeer daadwerkelijk voor elkaar te krijgen. Voor casemanagers, juristen en maatschappelijke professionals die bij de terugkeer betrokken zijn en ook voor (potentiële) slachtoffers van achterlating en huwelijksdwang, is kennis van de buitenlandse wetgeving van groot belang. De onderzoeksrapporten beschrijven de familiewetgeving van Marokko en Turkije op het gebied van het huwelijk, de echtscheiding, afstamming en het ouderlijk gezag. Wetgeving voor het reizen van vrouwen en minderjarigen.

Belangrijkste thema’s

De beschrijvingen baseerde de universiteit op bestudering van de wet- en regelgeving (inclusief literatuur), aangevuld met informatie verkregen uit interviews en gesprekken met actoren in Marokko en Turkije. De focus ligt op de aspecten die voor situaties van achterlating en huwelijksdwang van belang zijn.

Voor achterlating zijn de belangrijkste thema’s:

• Te treffen voorzieningen bij gezins- of relatieproblemen.
• De regels die gelden in een huwelijk.
• Hoe het gezag over de kinderen is geregeld.
• Welke zeggenschap de ouders hebben.
• Of er toestemming nodig is voor het reizen van vrouwen en kinderen en hoe je die toestemming kunt krijgen.
• Mogelijkheden voor vrouwen om te scheiden.
• Hoe procedures verlopen.
• Voorzieningen bij en na een scheiding.

Voor huwelijksdwang zijn de belangrijkste thema’s:

• Eisen ten aanzien van de vrije instemming met een huwelijk.
• Huwelijken met minderjarigen.
• Bepalingen over dwang bij het huwelijk.
• Mogelijkheden om huwelijken nietig te verklaren.
• De betekenis van informele huwelijken.
• Afspraken die bij een huwelijk kunnen worden gemaakt.

De twee rapporten bieden professionals handvatten voor de aanpak en werkwijze in concrete situaties van achterlating en huwelijksdwang. Ook biedt het informatie die professionals en niet-professionals kunnen gebruiken om deze situaties te voorkomen. De onderzoeksrapporten zijn afgerond in februari 2021 (Marokko) en maart 2021 (Turkije)