Blog: 'Na twee weken zou ik terugvliegen naar Nederland'

Casemanager Ellen van Leeuwen werkt bij het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating. Geregeld geeft zij voorlichtingen aan professionals maar ook aan de “mogelijke doelgroep”: mensen die kans lopen slachtoffer te worden van huwelijksdwang of achterlating. Vaak vragen mensen dan voorbeelden van situaties van huwelijksdwang en of achterlating. Iedere situatie is uniek, maar door het geven van diverse voorbeelden komen mensen er vaak achter dat dit ook kan gebeuren met mensen in je directe omgeving. Bijvoorbeeld je familie, vrienden of een collega.

Deze blog is gebaseerd op een waargebeurde casus. De namen en details zijn aangepast.

Jenna

Jenna heeft tot nu toe geen makkelijk leven gehad. Als kind woonde ze in een gezin waar sprake was van huiselijk geweld tussen haar ouders. Toen haar ouders scheidden, bleef zij met haar broer en zussen bij haar moeder wonen. Die hertrouwde, maar ook dat was geen gelukkig huwelijk: haar stiefvader gebruikte drugs en kwam geregeld met justitie in aanraking.

Een veilige plek bij de opvang

Als Jenna net 17 is, komt ze in een opvang terecht. Ze heeft gevoelens voor een meisje. Haar familie reageert hierop met geweld: iemand met hun culturele achtergrond kan niet op iemand van hetzelfde geslacht vallen. In de opvang voelt Jenna zich goed. Ze gaat naar school en kan vrij leven. Na een tijdje bouwt ze onder begeleiding het contact met haar familie weer op, die er opeens geen enkel probleem meer mee lijkt te hebben dat ze op meisjes valt. De begeleiding van de opvang en de politie zien diverse risico’s: de verandering van de mening van de familie is wel erg groot.

Hoera, het is feest!

Jenna maakt een groot feest van haar 18e verjaardag met de andere meiden bij de opvang. Twee dagen daarna gaat Jenna terug naar haar familie, zonder veiligheidsafspraken met en tegen het advies van de opvang in. De opvang kan geen contact meer met haar krijgen en maakt een melding bij de politie. De politie krijgt bij een huisbezoek van moeder te horen dat Jenna samen met haar oudere broer en zus op vakantie is naar familie in het buitenland. Daar wonen de broer en zus zelf ook al.

Waar is Jenna?

Het duurt heel lang, maar eindelijk kan Jenna contact leggen met een vriendin in Nederland. Ze vertelt dat ze naar het buitenland was gelokt door haar familie. Ze zou met haar broer en zus op vakantie gaan en hun nieuwe huis bekijken, en daarnaast familie bezoeken. Na twee weken zou ze terugvliegen naar Nederland. Het retourticket was al gekocht, maar haar familie wilde dat ze in het buitenland bleef. Ze zijn op zoek naar een man zodat zij kan trouwen. Want als ze getrouwd is, lost dat het probleem op dat ze op meisjes valt. Haar Nederlandse paspoort heeft ze niet meer: dat heeft haar broer afgepakt. Ze heeft nog wel haar ID-kaart, en ze kan heel stiekem op internet op de momenten dat ze alleen thuis is of als iedereen slaapt.

Tekst gaat verder onder de foto.

Jenna maakt een plan om te ontsnappen

Haar vriendin legt contact met het LKHA. Wij leggen vervolgens voorzichtig contact met Jenna. In het geheim en met verschillende organisaties, zoals de Nederlandse ambassade, politie en de Koninklijke Marechaussee (KMar) maken we een plan: Jenna houdt zich rustig en bekijkt op welk moment ze het huis uit kan. Er zijn twee dagen waarop ze alleen naar een markt mag. Een van die dagen kan ze misschien weggaan. Het is een ingewikkeld plan, met een groot risico dat zij ergens tegengehouden wordt door familie of bekenden van haar familie. 

De familie is woedend

Het lukt haar om bij de Nederlandse ambassade te komen. Hier vraagt ze een noodpaspoort aan en vliegt uiteindelijk terug naar Nederland. Omdat we niet weten of er in Nederland inmiddels familie is ingeschakeld, vraagt het LKHA assistentie aan de KMar om Jenna veilig op te halen uit het vliegtuig. We willen niet dat zij of andere mensen op het vliegveld gevaar lopen. Na aankomst gaat Jenna opnieuw naar een veilige opvang. Vanuit diverse hoeken horen we dat de familie woedend is: zij waren al bezig met onderhandelingen voor haar huwelijk. 

Drie jaar later

Jenna heeft nu een eigen woning en krijgt nog steeds begeleiding. Nog iedere dag worstelt ze ermee dat ze graag contact met haar familie wil hebben, maar dit kan niet doordat ze niet door hen geaccepteerd wordt. Ze heeft nu haar eigen paspoort. Ze gaat niet meer met of naar familie in het buitenland op vakantie.