Huwelijksdwang: Een Verborgen Probleem in Nederland (gastartikel)

Dit artikel is een bewerking van een interview door Jacey Minnes. Het hele artikel is te lezen op: https://svjmedia.nl/jaceyminnes/

Een 17-jarig meisje wordt door haar ouders gedwongen om te trouwen met een man die ze nooit eerder heeft ontmoet, uit dezelfde gemeenschap. Ze voelt zich gevangen, de angst grijpt haar bij de keel, maar ondanks haar smeekbedes en tranen is haar lot al bezegeld: het huwelijk móet doorgaan. Haar protesten worden genegeerd en het familie-eer hangt zwaar in de lucht. Elke nacht ligt ze wakker, overweldigd door paniek, maar bang voor de enorme consequenties als ze weigert. Helaas is dit geen uitzondering, maar een pijnlijke realiteit die jaar na jaar opnieuw slachtoffers maakt.

Huwelijksdwang is niet alleen strafbaar, maar ook een vorm van huiselijk geweld die vaak onopgemerkt blijft. Voor buitenstaanders lijkt alles vaak in orde, maar onder het oppervlak broeit het. Slachtoffers verzetten zich vaak niet uit loyaliteit naar hun familie of uit angst voor repercussies. Taalbarrières en afhankelijkheid van hun familie voor financiële steun maken de situatie nog gecompliceerder.

Voor veel mensen weegt de mening van hun gemeenschap zwaar. Slachtoffers die zich verzetten tegen een huwelijk, worden soms met de nek aangekeken. Dit zorgt voor een vicieuze cirkel van schaamte en isolement. Hoe kan je je vrij voelen als je constant onder toezicht staat van je familie en gemeenschap?

Wetgeving

Met de Wet Tegengaan Huwelijksdwang, die in 2015 in werking trad, is er een juridisch kader dat slachtoffers kan beschermen. Daders kunnen tot twee jaar gevangenisstraf krijgen, zelfs als de dwang zich buiten Nederland heeft voorgedaan. Ook als huwelijksdwang niet strafbaar is in dat land. Maar de realiteit is dat het moeilijk is om het bewijs voor dwang te leveren, vooral gezien de dunne lijn tussen gearrangeerde en gedwongen huwelijken. Een gearrangeerd huwelijk kan heel gemakkelijk en onopvallend escaleren tot een gedwongen huwelijk.

Met de wet van 2015 heeft het Openbaar Ministerie meer mogelijkheden. Maar het blijft lastig. Wat al eerder benoemd is, vinden slachtoffers het moeilijk om aangifte te doen, omdat dit vaak tegen hun eigen familie of ouders is. ‘Dat heeft nogal wat consequenties. In feite verbreek je ook de banden met de familie en sta je er alleen voor, de loyaliteit aan de familie is natuurlijk heel erg groot’, aldus Diny Flierman, manager van het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating. ‘Voor zover wij weten is ondanks de wet er nog niemand veroordeeld voor huwelijksdwang.’

Preventie en Hulp

‘Wij zien ook bij gedwongen huwelijken dat mensen vaak wel weten wat er van hun verwacht wordt, en wat een acceptabele partner is en wie niet. Het is vaak heel subtiel. Dus dat maakt het ook zo moeilijk om met het strafrecht daar iets tegen te doen. Het is niet zo dat je altijd maar met het mes op de keel gedwongen wordt’, legt Flierman uit.

Het LKHA probeert dit ook te agenderen, door middel van voorlichtingen, bijeenkomsten, workshops en trainingen aan professionals, LinkedIn campagnes, en misschien nog wel de belangrijkste: samen met ervaringsdeskundigen gesprekken voeren over huwelijksdwang en achterlating met allerlei verschillende groepen waar dat mogelijk voor zou kunnen komen. Flierman geeft aan dat het ook belangrijk is om voorlichting te geven, zodat iedereen zich meer bewust is van de gevolgen die een gedwongen huwelijk met zich mee brengt. Niet iedereen is zich bewust van het recht op vrije partnerkeuze. De bewustwording vergroten is van groot belang.