Wat is huwelijksdwang?

Zelf je partner kunnen kiezen is een mensenrecht. Trouwen doe je uit eigen vrije wil. Als een of beide partners onder grote druk worden gezet om te trouwen, is er sprake van huwelijksdwang. Het treft vooral meisjes en vrouwen, maar ook wel mannen. De druk komt van ouders, familie of breder vanuit de gemeenschap.  

Huwelijksdwang is een vorm van huiselijk geweld. Exacte aantallen zijn moeilijk te geven, maar naar schatting komt het in Nederland honderden tot duizend keer per jaar voor.

Huwelijksdwang kenmerkt zich door:

• geen vrije partnerkeuze;
• geen vrije keuze huwelijksleeftijd;
• slachtoffer in afhankelijke positie (financieel, sociaal en/of juridisch);
• slachtoffers zijn veelal jonge meisjes, vrouwen, maar ook wel mannen.

Zachte dwang tot geweld

Huwelijksdwang kent een glijdende schaal van zachte drang (op iemand inpraten) tot onder dreiging of geweld iemand dwingen met de uitgekozen partner te trouwen. Vaak moet het slachtoffer op jonge leeftijd trouwen.

Voor de buitenwereld is huwelijksdwang meestal niet zichtbaar. Slachtoffers ondergaan lijdzaam alle formele zaken die bij een huwelijksvoltrekking horen. Ze verzetten zich niet uit angst voor de gevolgen of leggen zich bij het huwelijk neer omdat ze zich loyaal voelen naar ouders en familie. Veel slachtoffers zijn afhankelijk van anderen: ze hebben geen eigen inkomen en geen netwerk buiten de familie. Soms spreken ze slecht Nederlands óf hebben ze een verblijfsvergunning die ze alleen maar kregen omdat ze partner/familie zijn van…

Gearrangeerd versus huwelijksdwang

Bij een gearrangeerd huwelijk hebben ouders en familie ook een stem in de partnerkeuze. De geselecteerde partners ervaren druk om met elkaar in zee te gaan. Soms krijgen zij nog wel de ruimte om een huwelijkskandidaat af te wijzen. Maar het gebeurt ook dat de druk steeds verder wordt opgevoerd. Wat begint met overtuigen, gaat dan over in regelrechte huwelijksdwang.

Het kan ook zo zijn dat beide partners uit vrije wil instemmen met een gearrangeerd huwelijk. Ze zijn loyaal aan de ouders, hebben vertrouwen in hun oordeel en respecteren de familietraditie. In die situaties is geen sprake van dwang en geen reden om in actie te komen.